Bonnie Garmus’un 2022’de çıkan çok satan kitabı Bir Kimya Meselesi, Apple TV+’da dizi olarak yayınlanmaya başladı. Garmus, eseri ile geçtiğimiz sene Barnes & Noble Yılın Kitabı ile Goodreads Choice Awards En İyi İlk Roman ödüllerini kazanmıştı.
Kitabın ana karakteri Elizabeth Zott, 1950’lerde yaşayan bir kimyagerdir. Eğitim ve iş hayatı boyunca cinsiyetçilik sebebiyle yükselemeyen Elizabeth’in hikayesi, UCLA’de (Kaliforniya Üniversitesi, Los Angeles) cinsel istismara uğrayıp haksız yere doktora programından atılması ile başlıyor. Hastings’de laboratuvar teknisyeni olarak çalışmaya başlayan Elizabeth, burada Dr. Chris Evans adında oldukça ünlü ve başarılı bir bilim insanı ile tanışıyor. Elizabeth ve Chris’in hikayesi geri dönüş tekniği kullanılarak anlatılıyor ve kitabın geçtiği zamanda Elizabeth bir yemek programı sunucusu olarak çalışıyor. Yemek yaparken kimya biliminden faydalanan Elizabeth, tesadüfen bu işe giriyor.
Kadınları aşağılamadan, küçümsemeden yaptığı anlatımlarla kısa sürede popüler oluyor. Bu sırada Elizabeth’in kızı Madison ise üstün zekasını okulda sınırlandırmak durumunda ve masum bir aile ağacı projesi aslında yıllardır saklanan bazı sırları ortaya çıkarıyor.
Kitabın en önemli mesajı ise özellikle bilim mecrasında rastlanan cinsiyetçilik ve ayrımcılık. Her ne kadar kitapta anlatılan olaylar 70 yıl öncesinde geçiyor olsa da bu sorunlar hala devam ediyor ve bu noktanın üzerinde durması çok önemli. Bir laboratuvar teknisyeni olmasına ve kimya alanında yüksek lisansı olmasına rağmen Elizabeth sürekli olarak küçümseniyor ve aşağılanıyor, onu görenler doğrudan sekreter olduğunu varsayıyor ve düşüncelerine değer vermiyor. Her ne kadar alanında oldukça uzman bir bilim insanı olsa da günlük işleri kahve yapmak, rapor yazmak ya da yaptıkları araştırmaları anlayamayan kimyacılara yanlışlarını açıklamakla geçiyor.
Chris ile birlikte çok önemli bir bilimsel keşfe ulaşmalarına rağmen Hastings yöneticileri bir kadın teknisyenin adının araştırma kağıdında olmasının ünlerini düşüreceğine inandıklarından yayınlanmasına izin vermiyorlar. Tüm bunların yanı sıra Elizabeth UCLA’de başına gelenlerden dolayı travma yaşıyor. Bu olay yaşandığında kendisini koruyup savunduğu için suçlandığı için başına ne gelirse gelsin sırf kadın olduğu için sözlerinin değersiz olduğunun farkına varıyor. Kitapta aynı zamanda yazdığı bir araştırma raporunun patronu Donatti tarafından çalınarak yayınlanmasından ve kendisine hiçbir şekilde atıfta bulunulmamasından bahsediliyor.
Elizabeth yemek programına başladığında bütün zorluklara rağmen asla taviz vermiyor. Elizabeth tüm ülkedeki ev kadınlarının sürekli olarak küçük görüldüğünün ve aptal yerine konduğunun farkında, bu yüzden onlara yemek yapmanın bir bilim olduğunu ve her akşam ona katılarak kendilerine verdikleri değeri gösterebileceklerini anlatıyor. Adeta feminizmi aşılamak için kullandığı “Altıda Akşam Yemeği”, kısa sürede tüm kadınların merakla izlediği ve özgüven kazandığı bir program haline geliyor. Dizide aynı zamanda kitaptan farklı olarak normalde ilerleyen zamanlarda hikayeye dahil olan Harriet karakteri hakkında bilgi veriliyor. Dizide Harriet, sivil haklar hareketinin güçlü bir savunucusu ve güçlü bir anne imajı veriyor. Harriet’le Elizabeth arasındaki iki özgüvenli kadının etkileşiminin neler getireceğini ise zaman gösteriyor.
Benim kitapta en çok ilgimi çeken alanlardan birisi ise Elizabeth’in araştırma konusu olan abiyogenez. Abiyogenez, basit organik bileşiklerin canlılara nasıl dönüştüğünü inceleyen bilim kolu. Aslında dizide Elizabeth ve Chris’in yaptığı deney, 1953’teki Miller-Urrey Deneyi’nin bir benzeri. Bu deneyde ılık su ile su buharı, metan, amonyak ve moleküler hidrojeni elektriksel güçle birlikte bir atmosfer yarattılar. Bu ilkel okyanus, prebiyotik atmosfer ve ısı için bir simülasyon görevi görecekti. Bir hafta sonra ulaştıkları bulguda basit organik moleküller ve amino asitlerin oluştuğunu gözlemlediler. Ancak bu deneyden beri abiyogenez teorisi üstünde pek bir gelişme olmasa da yapılan astrobiyolojik araştırmalar, Titan gibi yerlerde karmaşık organik bileşiklerin olduğunu ve Dünya’nın ilkel yapısına benzer özelliklere sahip olduğunu gösteriyor.
Sekiz bölümden oluşan televizyon uyarlaması, Apple TV+ platformunda geçtiğimiz cuma yayınlanmaya başladı ve Kasım ayı boyunca yeni bölümler gelmeye devam edecek. Dizinin baş rollerini ise Brie Larson ve Lewis Pullman paylaşıyor.
Comments