Birleşmiş Milletler’in 28. İklim Konferansı COP28, 30 Kasım’da Dubai, BAE’de (Birleşik Arap Emirlikleri) başladı. Fosil yakıtlardan sürdürülebilir enerjiye geçişin yanı sıra Paris Anlaşması’nda belirtilen küresel durum değerlendirilmesinin (global stocktake) ilkinin nasıl yapılacağı tartışılan konular arasında oldu. Küresel durum değerlendirilmesi, şu ana kadar yapılan anlaşma ve planların verimliliğinin analiz sürecidir. 2015’te verilen 2030 Gündemi hedeflerinin genel olarak geride kalınmış olması bu sayede izlenerek iyileştirilebilecek.
Konferans daha başlamadan, ev sahibi ülkenin petrol kullanımında dünya yedincisi BAE olması tartışma konusu olmuştu. BAE, konferansın başkanlığını yapmak üzere de Adnoc adlı ulusal petrol firmasının yöneticisi Sultan Al Jaber’i atamıştı.
Sultan Al Jaber, konferans sırasında yaptığı konuşmalarda, küresel ısınmayı engellemek için fosil yakıt kullanımın azaltılmasının ardında bilimsel bir gerçek olmadığını söylemişti. Ayrıca fosil yakıt kullanımının engellenmesinin sürdürülebilir kalkınmayı eğer mağara zamanına dönmek istemiyorsak sağlamayacağını dile getirmişti. Marie Robinson ile She Changes Climate etkinliğinde konuşan Jaber, Robinson’ın daha fazla sorumluluk alabileceğini söylemesi üzerine “Bu toplantıya ayık ve olgun bir sohbet için gelmeyi kabul ettim. Alarm verici hiçbir tartışmaya hiçbir şekilde katılmıyorum. Fosil yakıtların kademeli olarak ortadan kaldırılmasının 1,5°C'ye ulaşacağını söyleyen hiçbir bilim ya da senaryo yok.” şeklinde söylemlerde bulunmuştu.
Bu konuşmalar sonucunda ise Jaber “Yaptığım her şeyde bilime saygı duyuyorum. Cop28 başkanı olarak ilkeleri veya stratejiyi yönlendirenin bilim olduğunu defalarca söyledim. Her zaman her şeyi, her adımı bilimin, gerçeklerin üzerine inşa ettik.” diye bir açıklamada bulunmuştu.
Fosil yakıt konusunda göz önüne gelen bir başka konu ise COP28 katılımcılarının 2400’ünün kömür, petrol ve gaz sektörleriyle bağlantılı olmasıydı. Geçtiğimiz yıla göre bu sektörlerle ilişkili olan delege sayısı dört katına çıkarken, Birleşmiş Milletler’in bu sene getirdiği daha şeffaf ve katı katılım kuralları sayesinde delegelerin arka planları da gün yüzüne çıkmış oldu. Ayrıca bu yılki konferansın ana konusu fosil yakıt olduğu için, sektörün verilecek kararları etkilemeyi de amaçladığı yeşil kampanyacılar tarafından dile getirildi.
BBC’de yayınlanan bir makaleye göre ise bu fosil yakıt sektörü katılımı ile BAE’nin ev sahipliği yapması arasında bir bağlantı bulunuyor. Sızdırılan özsunuş belgelerine göre 15 ayrı ülke ile fosil yakıt anlaşmaları tartışılması hedefleniyormuş. BAE yaptığı açıklamada ise özel toplantıların özel olduğunu söyleyerek bu iddialara karşı çıkmadı. COP28 üzerinde çeşitli sayıda tartışma konusu bulunuyor olsa da iklim krizi ve sürdürülebilirlik üzerine etkili kararlar alınmaya devam ediliyor.
Aynı zamanda Kayıp ve Hasar Fonu adındaki, daha fakir ülkelere iklim kriziyle savaşmak adına yapılan finansal yardımın koşulları tartışıldı. Genel olarak iklim finansı önemli bir konu haline gelmiş olsa da, yüksek miktarda yardım Ukrayna ve İsrail’e yapıldığından, büyük bir miktarın bu alana ayrılamayacağı bekleniyor.
Konferans sonunda ulaşılması beklenen anlaşmada önemli olan bir nokta ise kullanılan jargon oldu. “Aşamalı olarak sona erdirmek” (phase out) ve “aşamalı olarak azaltmak” (phase down) terimleri üzerinden dönen fosil yakıt tartışması, aslında fosil yakıta tamamen bir son getirmek isteyen ülkelerle hala kullanıma devam etmek isteyenleri ayrıştırıyor.
12 Aralık’a kadar sürecek olan konferans, iklim alanında atılacak adımlar için çok önemli bir yer tutuyor.
Kaynakça:
“COP28 President Forced into Defence of Fossil Fuel Phase-out Claims.” The Guardian, Guardian News and Media, 4 Aralık 2023, www.theguardian.com/environment/2023/dec/04/cop28-president-says-no-science-for-fossil-fuel-phase-out-claim-was-misinterpreted?l.
“COP28 President Says There Is ‘no Science’ behind Demands for Phase-out of Fossil Fuels.” The Guardian, Guardian News and Media, 3 Aralık 2023, www.theguardian.com/environment/2023/dec/03/back-into-caves-cop28-president-dismisses-phase-out-of-fossil-fuels.
McGrath, Matt. “COP28: Record Number of Fossil Fuel Delegates at Climate Talks.” BBC News, BBC, 5 Dec. 2023, www.bbc.com/news/science-environment-67607289.
Meredith, Sam. “Time to Say ‘the F-Words’? A Fossil Fuel Fight Takes Center Stage at the COP28 Climate Summit.” CNBC, CNBC, 4 Aralık 2023, www.cnbc.com/2023/12/04/a-fossil-fuel-fight-takes-center-stage-at-the-cop28-climate-summit.html.
Omer, Nimo. Cop28: What to Expect | First Edition from the Guardian, 30 Kasım 2023.
Comments