İstanbul’un en büyüleyici özelliği her bir köşesinin tarih kokuyor olması. İstanbul, kalabalığı ve karmaşası ile bizi zaman zaman yorsa da müzeleri, köşkleri, eşsiz yapıları ile hepimizin kalbine taht kurmayı başarmış bir şehir. Ayrıca bu şehir, popüler sokakları gezerken fark etmediğimiz ve nostalji kokan birçok yapıya daha ev sahipliği yapıyor. Bu yapılar sokakların arasına gizlenmiş önemli tarihi olan apartmanlar. Bizce İstanbul’un asıl tarihi bu apartmanlarda yatıyor. Hadi gelin İstanbul’un eşsiz tarihini yansıtan, büyüleyici mimari tasarımlarıyla sokakları süsleyen ve birbirinden farklı hikayelere sahip apartmanlarını inceleyelim.
Mısır Apartmanı
Mısır Apartmanı, Mısırlı Abbas Halim Paşa tarafından 1905-1910 yıllarında İstanbul’un Beyoğlu ilçesine inşa edilmiştir (Ön cephesi İstiklal Caddesi'ndedir.). İstanbul’un ilk betonarme yapılarından biri olan Mısır Apartmanı’nın mimarı ise Hovsep Aznavuryan’dır. Art Nouveau (Kıvrımların, kavisli şekillerin, bitkisel desenlerin ve zarif dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı sanat akımıdır.) tarzındaki bu bina büyüleyici detayları ile dikkat çekiyor.
Bu gibi özelliklerinin yanında Mısır Apartmanı tarihi ile de önemli bir yere sahip. Mehmet Akif Ersoy 16 Haziran 1936 tarihinden (Mısır’dan döndüğü tarih) ölümüne kadar bu apartmanda yaşamıştır. Önemli Türk şairlerinden olan Mithat Cemil Kuntay da burada yaşadı ve vefat etti. Mustafa Kemal Atatürk’ün dişçisi Sami Günzberg’in muayenehanesi buradaydı. Bu sebeple Atatürk bu binaya sık sık geliyordu.
Günümüzde ise bu binanın katlarında lokaller, restoran, çalışma ofisleri, sanat galerileri bulunuyor. Ayrıca çağdaş sanat galerisi olma özelliği taşıyan Galerist’e ait sanat galerilerinden birisi bu binada bulunmaktaydı.
Doğan Apartmanı
Doğan Apartmanı [İnşa edildikten sonra adı birkaç kez değiştirildi fakat 1942 yılında Kazım Taşkent (Siyasetçi ve Yapı Kredi Bankası’nın kurucusu) tarafından satın alınmasıyla ismi “Doğan Apartmanı” olarak değiştirildi.] İstanbul’un kalbi Beyoğlu’nda Serdar-ı Ekrem Sokağı'nda bulunan apartman 1894 yılında İtalyan mimar Raymondo d'Aranco tarafından bankacı Albert Helbig için yaptırılmıştır. İtalyan mimarisini yansıtan “U” şeklindeki görkemli bina 51 daire, 2 dükkândan ve bir bahçeden oluşmaktadır. 2001 yılında tadilattan geçerek değerine değer katan bina İstanbul’un en pahalı apartman dairelerini içinde barındırıyor. Bu eşsiz bina Türk sinemasının unutulmaz filmlerindeki sahnelere ev sahipliği yaptı. Günümüzde ise bina reklam çekimleri için de kullanılmakta.
Ragıp Paşa Apartmanı
Beyoğlu’nda caddelerden birinin köşesinde bulunan Art Nouveau tarzındaki beş katlı bu bina 1900 yılında inşa edilmiştir. Bu binaya en çarpıcı detay binanın mimarı Aram Karakaş (Aram Caracach) tarafından verilmiş. Bu detay ise apartmana bakıldığı zaman pencerelerin birbiriyle aynı gibi gözükmesi. Aslında binanın her katındaki pencereler birbirinden farklı. Farklı olmasının yanında bu pencereler geometrik süslemelere de sahip.
Frej Apartmanı
Şişhane Meydanı'nda bulunan beş katlı Frej Apartmanı 1905 – 1906 yılları arasında Selim Hanna Frej tarafından Kyriakidis adlı bir mimara yaptırılmış. Art Nouveau’nun Almanya’daki karşılığı olan Jugendstil tarzında yapılan bina adını Levanten Frej ailesinden ailesinden almıştır. Frej ailesinden sonra 3 kez yapılan yenileme çalışmalarının ardından Sarkuysan adlı şirketin genel müdürlük binası olarak hizmet vermiş olan bina günümüzde İstanbul Galata Üniversitesi Edebiyat ve Sosyal Bilimler Fakültesi'ne ev sahipliği yapıyor.
Botter Apartmanı
İstiklal Caddesi üzerinde bulunan 7 katlı Botter Apartmanı (Diğer adıyla Casa Botter) 1900'lerde terzi ve modacı olan Jean Botter için inşa edilmiştir. Binanın inşa edilme amacı ise Jean Botter için hem moda evi hem de aile üyeleri için bir yaşam alanı olarak kullanılacak olmasıydı. Yani şehrin ilk modaevi Botter Modaevi burada açılarak özel defilelere ev sahipliği yaptı. İnşaatı 1901 yılında tamamlanmış olan apartman İstanbul’da Art Nouveau tarzında inşa edilmiş ilk bina olma özelliğini taşımakta. Mimarisiyle önünden geçen herkesi büyüleyen binanın mimarı ise saray mimarı olarak tanınan Raimondo D’Aronco’dur. Ayrıca binaya ait önemli bir özellik ise ön cephesinde yer alan taşların her birinin binanın mimarı D’Aronco tarafından tek tek elle çizilmesidir. Tarihi binanın restorasyonu İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne ait olan İBB Miras tarafından tamamlandıktan sonra kapılarını 15 Nisan 2023 tarihinde “Düşler, Hakikatler” sergisiyle Casa Botter Sanat ve Tasarım Merkezi adıyla açmıştır.
Ceyda Baş ve Yağmur Ece Nisanoğlu tarafından editlendi.
Kaynakça
Wikipedia contributors. “Mısır Apartmanı.” Wikipedia, The Free Encyclopedia
Ürgir, Buse. “İstanbul İçinde Bambaşka Bir Tarih: Doğan Apartmanı.” ListeList, 7 Nov. 2019
“Casa Botter – İBB Miras.”, Accessed 22 Nov. 2023.
Gazan, Sena. “Art Nouveau (Sezesyonizm) Sanat Akımı, Sanatçıları ve Eserleri.” Tarihli Sanat, 26 Jan. 2018
Comments