Sokak lezzetleri, geleneksel yiyecekler, tatlar; bir milletin kültürünü oluşturan, kimliğini belirleyen en önemli unsurlardandır. Kültüre önemli ölçüde katkı sağlayan pastaneler aynı zamanda insanları bir araya getirip insanların arasındaki bağları da geliştirmeyi başarmıştır. Osmanlı mutfağına giren pastacılık ürünlerinin ilk tadıldığı yerin İstanbul olması, en meşhur pastanelerin kapılarını bu tarihi şehirde açmasına öncülük etmiştir. Bünyesinde tarihi yapılar, müzeler ve doğal güzellikler barındıran İstanbul; birbirinden güzel lezzetlere ve tasarımlara sahip tarihi pastanelere de ev sahipliği yapıyor. Peki bu pastanelerin kendine has hikayelerini, kurulduğu dönemi, tarihini biliyor muyuz? O zaman haydi gelin İstanbul’un tarihe tanıklık etmiş olan meşhur pastanelerini inceleyelim!
Baylan Pastanesi
Türkiye Cumhuriyeti'yle yaşıt olan Baylan Pastanesi Arnavutluk göçmeni Filip Lenas tarafından kurulmuştur. Birçok tarihi olaya tanıklık etmiş ünlü pastane 100 yıl önce “Loryan” adıyla kurulmuş olsa da 1934’te Baylan adını almış. İstanbul’un en eski pastanesi olarak bilinen Baylan Pastanesi, ilk olarak Beyoğlu’nda açılmış. Pastane daha sonraki yıllarda tek şubeyle yetinmemiştir (1925’te Karaköy, 1962 yılında da Kadıköy’de açılmıştır). Batılı tariflere önem veren Baylan Pastanesi, Avrupai lezzetler keşfetmek isteyenler için harika bir mekân.
Montebianco, Trüf pastası, Kup Griye (Kup Griye, vanilyalı ve karamelli dondurmanın krem şanti, bal badem ve karamel sosuyla karışımıdır.), Adisababa tatlısı, limonlu çikolatalar pastanenin en sevilen tatları arasında. Pastanenin en bilindik tatlısı Kup Griye de pastane kadar ünlü bir lezzet. 1954 yılından beri aynı tatta kalan bu tatlı pastanenin severleri tarafından büyük bir ilgiyle karşılanıyor. Hatta o kadar çok ilgi görüyor ki bu tatlı için ayrılmış özel bir gün bile var. Sadece günümüzde değil yıllar öncesinde de büyük ilgi gören bu pastane; Orhan Kemal, Fethi Naci, Cemal Süreya, Peyami Safa gibi önemli isimleri de ağırlamıştır.
Savoy Pastanesi
Tarihi Savoy Pastanesi namıdiğer Savoy Patisserie 1950 yılında Monsenior Koço tarafından Cihangir’de açılmış. Birkaç defa el değiştirmiş olsa da tatlarından ödün vermeyen bu pastane günümüzde Taksim, Sıraselviler Caddesi’nde bulunuyor. Pastaneye giderseniz denemeniz gereken ünlü lezzetlerden bazıları ise kendilerine ait olan özel Budapeşte tatlısı, Macar kek, sütlü fındıklı gofret, harika tartoletler. Pastane ince düşünerek gluten intoleransı ve çölyak hastası olan müşterileri de unutmamış ve özel glutensiz ürünler de çıkarmış. Ayrıca bu pastanede sadece tatlı çeşitleri yok. Dilerseniz bu pastaneye güzel bir günde sevdiklerinizle kahvaltı etmeye de gidebilirsiniz.
İnci Pastanesi
Profiterol denince akla gelen ilk mekân olan İnci Pastanesi, İstanbul’a göç ettikten sonra pastanelerde çalışan Lucas Zigoridis tarafından 1944 yılında Beyoğlu’ndaki Cercle d’Orient binasında bulunan 124 numaralı dükkânda açıldı. Bu pastanenin bu kadar ünlü olmasının sebebi ise Lucas Zgonidis’in Türkiye’yi profiterol ile tanıştırmış olması. Profiterol tatlısı ile meşhur olan bu pastane, Beyoğlu’na giderseniz mutlaka ziyaret etmeniz gereken lezzet duraklarından bir tanesi. Profiterol tatlısı dışında ünlü olan diğer lezzetleri arasında madlen çikolata, palmiye, ayva ezmesi, ekler, milföy, paskalya çöreği yer alıyor.
Patisserie de Pera
1895 yılında bir açılış balosuyla kapılarını ziyaretçilerine açan Beyoğlu’nun kalbi Pera Palace Hotel’in içinde bulunan Patisserie de Pera açıldığı günden beri yoğun ilgiyle karşılanıyor. Açık tonlardaki iç tasarımı, nostaljik dekorasyonları, zarif porselen bardakları, dantel peçeteleri ve sunumları ile sizi bir masalın içindeymişsiniz gibi hissettiren Patisserie de Pera; Fransız pastaları, el yapımı çikolataları, özgün makaronları, özel kremayla hazırladıkları tatlıları ile müşterilerine en özel deneyimleri sunmak istiyor.
Bunların yanında menüde özel olarak hazırlanıp düşünülmüş olan “çay saati” adlı menüde çay, scone (Bir çörek türü), kanepe, sandviç çeşitleri, kurabiyeler, mini pastalar, reçel ve marmelat bulunmakta.
Beyaz Fırın
Uzun yıllardır üretimini devam ettiren meşhur Beyaz Fırın tarihi yolculuğuna Kosma Stoyanof’un Balat’a gelip küçük bir simitçi dükkânı açmasıyla 1836 yılında başladı. Kosma Stoyanof ilerleyen zamanlarda işlerini büyüttükten sonra üç oğlu için Sarıyer, Karaköy ve Üsküdar’da olmak üzere 3 fırın daha açtı. İstanbul’da birçok şubesi bulunan bu fırının özel lezzetleri ise acıbadem kurabiyesi, burgu şeklinde yaptıkları patatesli sarmaları ve poğaçalarıdır.
İstanbul’u gezerken bir gün yolunuz bu pastanelere düşerse mutlaka bir şans verip harika lezzetleri denemelisiniz. Ayrıca bu pastaneler size benzersiz lezzetler sunmakla kalmayıp geçmişe de götürüyor. Gidecek okuyucularımıza şimdiden afiyet olsun!
Derin Arda Erkul ve Yağmur Ece Nisanoğlu tarafından editlendi.
Kaynakça
“İstanbul’un En Ünlü ve En Eski Pastanesi Balyan - Kup Griye Günü.” Galataport.com, https://www.galataport.com/tr/blog/pastane-kulturu-istanbulda-100-yil. Accessed 29 Nov. 2023.
“İstanbul’un Tarihe Tanıklık Eden Pastaneleri.” Pera Palace Hotel, 16 May 2022, https://perapalace.com/istanbulun-tarihe-taniklik-eden-pastaneleri/.
Yazılım, Yazgan. “BEYAZ FIRIN - Hikayesi.” Beyazfirin.com, https://kargo.beyazfirin.com/beyaz-firin-hikayesi. Accessed 29 Nov. 2023.
Comments