Kanada Başbakanı Justin Trudeau, partisinde artan baskılar sonucunda dokuz yıllık liderlik dönemini sonlandırarak istifa edeceğini duyurdu. Trudeau, Liberal Parti yeni bir lider seçene kadar görevde kalacağını ve parlamentonun 24 Mart’a kadar erteleneceğini açıkladı. Enflasyon krizinin de etkisiyle düşük onay oranlarıyla karşı karşıya kalan Trudeau’ya ve 2015’ten beri başbakan olarak yönettiği Liberal Parti’ye halkın güvenin azaldığına dair işaretler son dönemlerde artıyordu. Ancak parti içindeki güven aralık ortasında çöktü; Maliye Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Chrystia Freeland, ekonomiyi olumsuz etkileme potansiyeline sahip olan Trump’ın ülkeye önerdiği yüzde 25’lik tariflere yönelik yaklaşım konusunda yaşanan anlaşmazlıklar nedeniyle ani bir şekilde istifa etti.
Politico haber ajansıyla konuşan ve isminin açıklanmaması kaydıyla yorum yapan bir Liberal Parti üyesi artık bir kırılma noktasına geldiklerini ifade etti. Daha önce yeterince güçlü olmayan bir memnuniyetsizliğin şimdi parti dinamiklerinde fark yaratacak bir seviyeye ulaştığını açıkladı. Ardından Calgary Skyview milletvekili George Chahal, Liberal Parti grubuna yazdığı bir mektupla Trudeau’nun istifa etmesi ve geçici bir lider atanması çağrılarına destek olunmasını istedi. Chahal, “Başbakan Justin Trudeau artık parti grubunun desteğine sahip değil ve biraz onurunu koruyabilmek için derhal istifasını sunmalıdır.” dedi.
Bu gelişmeler, Liberal Parti’nin Atlantik bölgesi grubundan, Muhafazakârlar’dan ve Yeni Demokratik Parti’den gelen istifa çağrılarının ortasında yaşandı. Muhalefet partileri olan Muhafazakârlar, Yeni Demokrat Parti ve Bloc Québécois, Ocak ayında parlamentonun tekrar toplanması planlandığında bir güvensizlik oylaması yapmayı planladıklarını ve “Liberal hükümetin parlamentonun güvenine sahip olmadığını” belirttiler. Bu güvensizlik oylaması, Liberaller’in kazanamayacağı öngörülen erken bir federal seçimi tetikleyebilirdi. Ancak ailesiyle çıktığı bir kayak tatilinden pazartesi günü dönen Trudeau, Liberal Parti’nin taleplerine yanıt vererek istifa edeceğini açıkladı. Liberal Parti şimdi yeni bir lider seçme sürecine başlayacak. Trudeau, parlamentonun mart ayına kadar askıya alınmasını istediğini belirtti. Muhalefet partilerinin yine de bir güven oylaması yapması bekleniyor, bu da federal seçimlerin ekimden önceye çekilmesine yol açabilir.
Trudeau’nun yerine geçebilecek kişilerden biri, eski Başbakan Yardımcısı Chrystina Freeland. Toronto milletvekili olan Freeland, Trudeau’nun ekibinin en tanınan üyelerinden biri haline geldi ve görevi bırakmaya hazırlanan liderin yerine geçmek için en güçlü adaylardan biri olarak görülüyor. Uzun zamandır Trudeau’nun iç çevresindeki güvenilir ve kıdemli bir yetkili olarak kabul edilmesine rağmen başbakanlık ofisiyle yaşadığı bir anlaşmazlık, aralık ayında aniden istifa etmesine yol açtı.
Kamuoyuna açıkladığı istifa mektubunda Trudeau’yu eleştirmesi, Başbakan üzerindeki baskıyı artırdı ve ayrılışını kaçınılmaz hale getirdi. 56 yaşındaki Freeland, siyasete girmeden önce gazeteciydi. 2013 yılında Avam Kamarası’na girdi ve iki yıl sonra, Trudeau partiyi iktidara taşıdıktan sonra ticaret görevine odaklanan bir pozisyonla kabineye katıldı. Dışişleri Bakanı olarak Kanada’nın ABD ve Meksika ile serbest ticaret anlaşmasını yeniden müzakere etmesine yardımcı oldu. Daha sonra başbakan yardımcısı ve maliye bakanı olarak atandı; bu görevde bulunan ilk kadın oldu ve Kanada’nın Covid pandemisine yönelik mali tepkisini yönetti. İstifasında, Trudeau’yu Donald Trump’ın Kanada mallarına yönelik ABD tarifesi tehdidini ele alma konusunda yeterince güçlü olmamakla eleştirdi.
Liberal Parti liderlik yarışına katılabilecek bir diğer isim ise Kanada ve İngiltere Merkez Bankaları’nın eski başkanı Mark Carney. Carney, 6 Ocak’ta yaptığı açıklamada yarışa girmeyi değerlendirdiğini söyledi. Trudeau, Carney’i uzun zamandır ekibine katmaya çalıştığını, en son olarak da maliye bakanı olarak göreve davet ettiğini kabul etti. Temmuz 2024’te bir NATO konferansı sırasında gazetecilere verdiği demeçte, “Kanada’nın siyasette iyi insanlara ihtiyaç duyduğu bir dönemde kendisi olağanüstü bir katkı sağlayacaktır.” dedi. Carney, ülkenin muhafazakâr çevreleri tarafından desteklenmeyen bazı liberal görüşlerin savunucusudur. Bu politikalar arasında, eleştirmenlerin Kanadalılar için mali bir yük olduğunu savunduğu federal karbon vergisi politikası ve iklim politikası bulunmaktadır. Carney, ayrıca şimdiden Kanada Muhafazakâr Partisi lideri Pierre Poilievre’i eleştirdi ve onun ülkenin geleceğine yönelik vizyonunun plansız ve sadece slogandan ibaret olduğunu söyledi.
Liberal Parti liderliği için bir diğer aday, British Columbia’nın eski başbakanı Christy Clark. 59 yaşındaki Clark, ekim ayında yaptığı bir açıklamada Trudeau’nun görevden ayrılması durumunda Liberal Parti’nin ve ülkenin gelecekteki yönü konusunda yapılacak tartışmalarda yer almak istediğini belirterek liderlik yarışına katılma niyetini ifade etti. Son birkaç yılda yaptığı röportajlarda ise Trudeau’nun federal Liberal Parti için bir yük haline geldiğini defalarca dile getirdi. 2011’den 2017’ye kadar Kanada’nın en batıdaki eyaletinin liderliğini yapan Clark, bu dönemde çevreyi koruma ve enerji sektörünün büyümesini dengeleme becerisiyle British Columbia’nın enerji endüstrisini geliştirme konusundaki çalışmalarıyla itibar kazandı.
Trudeau'nun istifası ve Liberal Parti'deki liderlik boşluğu, Kanada'nın siyasi geleceğini şekillendirecek önemli bir dönüm noktası. Bu süreç, parti içindeki liderlik değişimi ve muhalefet partilerinin baskıları ile birlikte ülkenin siyasi atmosferini şekillendirecektir. Freeland, Carney ve Clark gibi güçlü adayların her biri farklı bir vizyon ve deneyimle Liberal Parti'nin geleceğini etkileme potansiyeline sahip. Bu yeni liderlik arayışı, Kanada'nın ekonomik ve sosyal politikalarını yönlendirecek, aynı zamanda halkın güvenini yeniden kazanmak için önemli bir fırsat yaratacaktır. Trudeau’nun ardından gelen liderin ülke içinde ve uluslararası alanda karşılaşılan zorluklara nasıl yanıt vereceği, önümüzdeki yıllarda Kanada’nın yönünü belirleyecek.
Şahika Derin Türüt ve Yağmur Ece Nisanoğlu tarafından editlendi.