Photo: Columbia Pictures/Courtesy Everett Collection
“Selam, ben Chandler. Rahatsız hissettiğimde şaka yaparım.”
Ekranların sevilen yüzü Matthew Perry, 28 Ekim akşamı hayata gözlerini yumdu. Milyonlara neşe getiren Amerikalı-Kanadalı yıldızın 54 yaşındaki vefatı, dünyanın her yanındaki yakınlarını, sevenlerini ve hayranlarını üzüntüye boğdu. ABD medyasına göre aktör cumartesi günü Los Angeles'taki evinde jakuzide ölü bulundu. Perry'nin ölüm haberi Los Angeles Polis Departmanının soygun-cinayet bölümünden Yüzbaşı Scot Williams tarafından doğrulandı.
Los Angeles itfaiye sözcüsü, ilk müdahale ekiplerinin "su acil durumu" nedeniyle Perry’nin adresine çağrıldığını doğruladı. Los Angeles Times'a konuşan isimsiz kolluk kuvvetleri kaynaklarına göre, Matthew Perry akşam saat 4 sularında tepkisiz halde bulundu. LA Times'ın haberine göre kaynaklar, olay yerinde herhangi bir uyuşturucu bulunmadığını ancak evde reçeteli ilaçların bulunduğunu ve dolayısıyla toksikolojinin soruşturmanın bir parçası olacağını söyledi. Perry’nin vefatından sonra yapılan otopsi sonucu ile ölüm nedeninin boğulma olduğu kesinleşti.
Matthew Perry’nin bu trajik ölüm haberi, tüm dünya çapında ses getirdi. Kimileri onu The West Wing (2003) ve The Ron Clark Story (2006) dizilerindeki performansına karşılık aldığı Primetime Emmy Award adaylıkları ile, kimileri ise onu bağımlılık ve ölüm hakkında yazdığı Friends, Lovers and the Big Terrible Thing (“Arkadaşlar, Aşıklar ve Büyük Korkunç Şey”) adlı anı kitabı ile tanımıştı. Ancak Perry’nin bu kadar büyük çaplı bir sevenler kitlesine ulaşmasına en büyük katkıyı 2000li yıllarda hit olmuş Friends dizisi sağladı. Perry’nin hayat verdiği sarkastik ama bir o kadar da sevimli karakter Chandler Bing, 1994'ten 2004'e kadar süren "Friends"in 10 sezonu boyunca dünya çapındaki hayranlarının kalbine kazındı. Tam kıvamında mizah anlayışı, alaycı zekâsı ve kitlelere yön vermiş ikonik kişiliği, Chandler'ı dizinin ve belki de izleyicilerin hayatının ayrılmaz bir parça haline getirdi.
Friends, New York City'de ergenlik sonrası yaşamın karmaşıklığında yollarını bulmaya çalışan altı arkadaşın hayatını anlatıyordu. Chandler, kısa süre içinde beyaz yakalı işi ve akılda kalıcı tarzı ile öne çıktı. Karakterin benimsediği alaycı konuşma biçimi, izleyenlere kendini sevdirmekte başarılı bir rol oynadı. Kültürel bir fenomen haline gelen ikonik Chandler Bing karakteri, bir başka değişle Friends’in kalıcı popülaritesinin bir kanıtı haline geldi.
Chandler Bing’in bu kadar popülerleşmesi, Perry'nin en çok arzuladığı şeye dönüşmesinde ona en çok yardım eden etkenlerden biri oldu. Perry, dizi sayesinde bir Hollywood süperstarına dönüştü, tam da hayalini kurduğu gibi.
Arzuladığı şöhrete kavuşmuş olmasına rağmen Perry’nin hayatı kameraların önünde olduğu gibi kahkahalarla dolu değildi. Madde bağımlılığı, sahip olduğu şöhret ve yepyeni hayatını yaşamasına engel oluyordu.
Kasım 2022’de yayınladığı Friends, Lovers and the Big Terrible Thing adlı anı kitabında Perry, madde bağımlılığı sorunlarının 14 yaşındayken nasıl başladığını, "Friends" projesine başladığında henüz 24 yaşında olduğunu ve şöhrete hızla yükselişinin alkol ve uyuşturucu bağımlılığını nasıl artırdığından çarpıcı bir şekilde bahsediyor. Önsözde bağımlılığı sonucu nasıl 2 hafta komada kaldığını, kolostomi torbasıyla geçirdiği dokuz ayı, bir düzineden fazla mide ameliyatı içeren tıbbi bir macerayı ve ölmekten nasıl son anda kurtulduğunu ele alan Perry, bir noktada parantez içinde şöyle yazıyor: "Lütfen dikkat: önümüzdeki birkaç paragrafta bu kitap bir anıdan ziyade bir biyografi olacak çünkü ben orada değildim." 49 yaşına gelmişti ve hayatının yarısından fazlasını tedavi merkezlerinde ya da rehabilitasyon tesislerinde geçirdiğini yeni fark edebiliyordu.
“Sırt yaralanmaları taklidi yapardım. Migren baş ağrısı taklidi yapardım. Aynı anda sekiz doktorum vardı." diyor Perry, 2022’de New York Times ile yaptığı röportajında. “O gün uyandığımda 55 Vicodin almam ve bunu nasıl yapacağımı bulmam gerekiyordu. Uyuşturucu bağımlısı olduğunuzda her şey matematiktir. Bu yere gidiyorum ve üç tane almam gerekiyor. Sonra buraya gidiyorum ve beş tane daha alacağım çünkü orada daha uzun süre kalabilirim. Çok yorucu ama bunu yapmak zorundasınız, yoksa çok ama çok hastalanırsınız. Bunu keyif almak ya da iyi hissetmek için yapmıyordum. Ben kesinlikle partici değildim; Sadece kanepemde oturup beş Vicodin alıp film izlemek istedim. Orası benim için cennetti. Artık öyle değil.”
Perry’nin bağımlılığı Friends dizisinin finalinden sonra hayatını karartmaya devam ediyordu. Atlattığı sayısız badirelerden belki de en çarpıcı olanı organlarının iflas etme riskinden ötürü kalbe ve akciğerlere uzun süreli kalp ve solunum desteği sağlayan ECMO (ekstrakorporeal membran oksijenasyonu) makinesine yerleştirildiği ve doktorların ailesine "yaşama şansının yüzde 2" olduğunu söylediği andı.
"O gece beş kişi ECMO makinesine bağlandı ve diğer dördü öldü, ben hayatta kaldım" “Peki asıl soru şu: Neden? Neden o kişi bendim? Bir tür nedeni olmalı."
Şöhret isteğinin ve kişisel mücadelelerin hayatı boyunca karşı karşıya gelmesi ve bunu Perry’e olan duygusal bedelini o en iyi şekilde özetlemişti aslında: “Kimse ünlü olmayı benden daha fazla istemedi. Cevabın bu olduğuna ikna oldum. 25 yaşındaydım, Friends'in ikinci yılıydı ve sekiz ay sonra Amerikan rüyasının beni mutlu etmediğini, hayatımdaki boşlukları doldurmadığını fark ettim. Yeterince ilgi göremedim. Şöhret, yapacağını düşündüğün şeyi yapmaz. Bunların hepsi bir hileydi.”
"Uzun zamandır şunu söylüyorum: Öldüğümde adı geçen ilk şeyin 'Arkadaşlar' olmasını istemiyorum." dedi. "Söz konusu ilk şeyin [insanlara yardım etmek] olmasını istiyorum. Ve hayatımın geri kalanını bunu kanıtlayarak yaşayacağım."
Tüm dünya Matthew Perry'yi kaybetmenin yasını tutarken hem hayranlar hem de meslektaşları milyonlarca insanı güldüren, akıl sağlığı konusunda farkındalığın önemini ve ilgi odağı olanların karşılaştığı mücadeleleri en çarpıcı şekilde yansıtan, bir neslin her hafta televizyon başında heyecanla beklediği adamı anıyor. Perry'nin mirası, hem komedideki dehanın hem de hepimizi birleştiren insani kırılganlığın sembolü olarak varlığını sürdürecek.
Ceyda Baş ve Yağmur Ece Nisanoğlu tarafından editlendi.
Kaynakça:
Matthew Perry, Star of ‘Friends,’ Is Dead at 54, New York Times
Friends star Matthew Perry, who played king of sarcasm Chandler Bing, dies aged 54, Independent
Tributes pour in for ‘comedic genius’ Matthew Perry, dead at 54, The Guardian
Matthew Perry was candid about his addiction. His words are now part of his legacy, NBC News
The One Where Matthew Perry Writes an Addiction Memoir, New York Times