Geçtiğimiz haftalarda İstanbul ve İzmir’de yasal olarak izin alınmamasına rağmen beklenen Onur Yürüyüşü düzenlendi.Taksim’de toplanan LGBTQ+lar, polis tarafından durdurulmak istendi. Taksim sokaklarını ve metroları ulaşıma kapatan polis, yürüyüşe katılan 100’ü aşkın insanı göz altına aldı.
LGBTQ+ Topluluğunun ülkemizde tabulaştırılması uzun yıllardır süren bir durum. LGBTQ+ların hak arayışı, 1993 yılında İstanbul’da ilk kez bir Onur Yürüyüşü denemesi yapmasıyla başladı. İstiklal Caddesi’ne çıkmaya çabalayan grup, daha yürüyüşü başlatmalarına fırsat kalmadan gözaltına alındı. Bu protestoya katılan aktivistlerinden biri olan Mine Yanat’ın anlattığı üzere yürüyüş yapacak olan bu insanlara “eşcinsel terörist” adı verildi.
Bir sonraki yürüyüşün yapılması 10 yılı bulsa dahi LGBTQ+lar bu zaman zarfında farkındalık yaratmak için çalışmayı sürdürdüler. 2003’te Onur Yürüyüşü gerçekleştirildi. İlerleyen yıllara nazaran ilk yürüyüşte daha az katılımcı bulunmaktaydı. Böylece her yıl Onur Yürüyüşleri gerçekleştirilmeye başladı ve her geçen sene daha da kalabalıklaştı. 2013’te ise Gezi Parkı Olayları ile birlikte iyice ses getiren yürüyüşlere yüz bin kişi katıldı ve bu yürüyüşler daha kapsayıcı bir hal aldı. Artık Onur Yürüyüşlerine sadece LGBTQ+lar değil; özgürlük, eşitlik ve hak talep eden herkes katılmaya başladı.
2015 yılında devletin tutumu dramatik bir şekilde değişti ve Onur Yürüyüşlerine polisler müdahale etmeye başladı. Yürüyüşe katılan çok sayıda insan polisler tarafından durduruldu. Aktivistleri yıldırmak adına uygulanan yasaklar ve gözaltılar yıllarca devam etti. LGBTQ+ Topluluğu, bunca zorluğa rağmen 2020’deki pandemi sırasında bile bir araya gelmenin ve seslerini duyurmaya devam etmenin bir yolunu buldu.
Polisin uyguladığı yöntemler bu yılki yürüyüşlerde de devam etti. İstanbul’da gözaltına alınan 113 kişiden ikisinin 18 yaşının altında olduğu öğrenildi. Polisler, Taksim’de tüm sokakları turistler ve çalışma belgesi olanlar dışında herkese ulaşıma kapattı. Sokakta o an orada bulunan herkes Onur Yürüyüşünü durdurmak adına kurulan barikattan geçirilmediler. İstanbul Valisi Davut Gül Twitter üzerinden yaptığı açıklamada “Aile kurumunu zayıflatacak hiçbir etkinliğe müsaade etmeyeceğiz.” cümlesiyle Onur Yürüyüşüne karşı çıktığını ve gerçekleşmesini engelleyeceğini belirtti.
İzmir’de durumlar pek farklı değildi. Gözaltına alınanların sayısı 50’yi aştı. Birçok aktivist ters kelepçe ile gözaltına alındı, havasız araçlar içinde bekletildi. Eskişehir’de ise yürüyüşe katılan insanlar yere yatırılıp polis tarafından ters kelepçelenerek gözaltına alındı. Fakat onca yasağa rağmen LGBTQ+ aktivistleri direnmeye devam etti.
Onur Yürüyüşleri sadece Türkiye ile de sınırlı kalmıyor. Her yıl çok sayıda ülkede gerçekleştirilen ya da gerçekleşmesi adına çabalanan yürüyüşler bulunuyor. Bu sene Paris’te yapılan geçit töreninde geçen yıllara göre daha farklı bir tutum sergilendi. Karbon emisyonunu azaltmak ve çevre dostu bir yürüyüş gerçekleştirmek için üstünde insanların dans performansları gösterdikleri araçlar ve “float” adı verilen seyyar süslemeler kullanılmadı. İspanya, Amerika ve İngiltere gibi daha birçok başka ülkede de her yıl Onur Yürüyüşleri düzenlenmeye ve farkındalığı arttırmaya devam ediyor.
Türkiye bir yana başka çok sayıda ülkede de Onur Yürüyüşlerinin durdurulmaya çalışılması süregelen bir durum. LGBTQ+ bireylerin eşitlik ve özgürlük içinde yaşayabilmesi adına yapılan bu yürüyüşlerin yasaklanıyor olması eğitim ve farkındalığın arttırılmasıyla üstesinden gelinebilir. Uzun lafın kısası, herkesin istediği gibi yaşadığı bir dünya görmeyi umut ediyoruz.
Kaynakça:
Tar, Yıldız. “Adım Adım İstanbul Onur Yürüyüşü: Bir İsyanın Özet Tarihi.” Heinrich-Böll-Stiftung, 21 Haziran 2022, tr.boell.org/tr/2022/06/21/adim-adim-istanbul-onur-yuruyusu-bir-isyanin-ozet-tarihi.
“Onur Yürüyüşü’ne Polis Engeli: 113 Gözaltı.” Gazete Duvar, 25 Haziran 2023, www.gazeteduvar.com.tr/onur-yuruyusune-polis-engeli-haber-1625530
“Eskişehir’de Onur Haftası İçin Bir Araya Gelenler Gözaltına Alındı.” Evrensel.Net, 9 Temmuz 2023, www.evrensel.net/haber/494311/eskisehirde-onur-haftasi-icin-bir-araya-gelenler-gozaltina-alindi.
Morrow, Amanda. “Paris Pride Attracts Massive Crowds.” RFI, 24 Haziran 2023, www.rfi.fr/en/france/20230624-paris-pride-attracts-massive-crowds.
Comments